Mae llawdriniaeth ostomi, wedi’i chynllunio neu ar frys, yn gallu bod yn frawychus ac arwain at lawer o gwestiynau a phryderon am fyw bywyd gyda stoma. Os ydych chi’n darllen hwn cyn eich llawdriniaeth neu newydd gael ostomi, cofiwch dydych chi ddim ar eich pen eich hun. Mae miloedd o bobl yn cael llawdriniaeth ostomi yn y Deyrnas Unedig bob blwyddyn, ac o ganlyniad mae rhwydwaith o bobl sydd wedi cael ostomi ar gyfryngau cymdeithasol ac mewn grwpiau cymorth sy’n fwy na pharod i rannu eu profiadau a chynnig cyngor o lygad y ffynnon – fe fyddan nhw’n dod i deimlo fel eich ail deulu! Mae llawer o wybodaeth ac arweiniad ar gael i chi ar-lein, a allai deimlo’n llethol, ond cofiwch estyn allan i’ch Nyrs Stoma neu wasanaeth cymorth (fel ni) os oes gennych unrhyw gwestiynau neu bryderon. Mae rhai cysylltiadau defnyddiol ar waelod y blog hwn os oes arnoch angen unrhyw gymorth.

Dyma flog graff iawn gan Rachel, sy’n ddefnyddiwr Respond, cefnogwr yr ymgyrch #GwiredduNewid, gwraig, mam, a rhywun sydd newydd gael ostomi, ar ei thaith stoma a’i phrofiad hyd yma. here i gael rhagor o wybodaeth am bynciau fel rhyw ac agosatrwydd ar ôl llawdriniaeth, deiet ac ymarfer corff, a chliciwch yna i fynd i’r adran Cyn Llawdriniaeth o’n gwefan i gael rhagor o wybodaeth a chyngor cyn cael llawdriniaeth.

My ostomy story…

Roedd y cyfnod clo wedi bod ar waith am 3 mis o ganlyniad i Covid-19, ac roeddwn i wedi derbyn y ffaith bod llawdriniaethau heb fod yn frys wedi’u canslo, felly fe allwch ddychmygu fy syndod pan ges i’r alwad y byddwn yn cael fy llawdriniaeth ileostomi ymhen pythefnos. Bu’n rhaid i ni ynysu fel teulu. Rwy’n wraig, yn fam ac yn llysfam ac mae fy mywyd pob dydd yn canolbwyntio ar ofalu am fy mab ifanc Jake sy’n dioddef o glefyd Hirschsprung, fel fi.
Mae’r clefyd hwn, sy’n effeithio ar y coluddyn, yn dod i’r amlwg yn ystod y 6 wythnos gyntaf yn y groth pan nad yw’r coluddion yn datblygu fel y dylen nhw, sy’n golygu nad oes meconiwm, sef y pŵ cyntaf mae baban yn ei wneud, ar adeg genedigaeth (yn y rhan fwyaf o achosion). Cafodd y ddau ohonon ni lawdriniaeth ileostomi yn ystod 4 wythnos gyntaf ein bywyd, a 3 allolchiad coluddyn ddiwrnod o flaen llaw. Mae Jake wedi cael dechrau anodd i’w fywyd gyda 9 llawdriniaeth hyd yma, 1 ymgais aflwyddiannus i wrthdroi ei stoma a llawdriniaeth gastrostomi sy’n golygu bod ganddo diwb bwydo yn ei stumog. Ac yntau bellach yn 4 oed, fe allwn ni ddweud o’r diwedd ei fod yn y cyflwr mwyaf iach ers ei enedigaeth gyda stoma a thiwb bwydo sy’n ei wneud yn Jake, sef plentyn siaradus, donio, gofalgar a chymdeithasol. Mae’n arwr go iawn yn ein llygaid ni, ac yn destun balchder i ni bob dydd.

               

 

O ran fi fy hun, roedd fy mhlentyndod a blynyddoedd fy arddegau’n llawn pyliau misol o enterocolitis, ond roedd fy ugeiniau cynnar yn haws, a roddodd gyfle i fi gymhwyso fel Athrawes Ysgol Uwchradd ar frig fy nosbarth. Roeddwn i mor falch ac yn teimlo fy mod i wedi dod o hyd i fy ngalwedigaeth mewn bywyd. Roeddwn i wedi canfod cydbwysedd newydd yn ogystal â chwrdd â fy ngŵr a symud i mewn ar ôl 3 wythnos (ar ei gais ef, er gwaethaf beth mae’n ei ddweud!). Ganwyd fy mab Jake yn 2016 ac o fewn oriau roedd fy ngreddf fel mam yn dweud wrtha i fod ganddo’r un cyflwr â fi. Roeddwn i wedi paratoi fy hun yn feddyliol ar gyfer hyn, gan gredu ym mêr fy esgyrn y byddai’n digwydd, ond roeddwn i’n teimlo’n ofnadwy dros fy ngŵr oherwydd bod fy llysfab Oliver wedi bod yn gymharol iach.

Bu’n rhaid i fy ngyrfa addysgu gymryd cam yn ôl wrth i mi ddod yn ofalwr Jake, a dechreuodd fy mhoen cronig ar ôl ei enedigaeth. Roedd problemau misol â’r stumog yn un peth, ond roedd poen cronig yn rhywbeth doeddwn i ddim yn barod amdano. Rwy’n edmygu pawb ohonoch sy’n byw gydag ef. Mae’n eich nychu, yn eich newid yn feddyliol ac mae’n cymryd cymaint o nerth i fyw eich bywyd beunyddiol a chyflawni’ch cyfrifoldebau.   Ar ôl nifer o apwyntiadau meddygon, rowndiau o bigiadau botocs ac ymchwiliadau camera, nid oedd y meddygon eisiau gwneud llawdriniaeth gan ddweud nad oedd yn werth y risg oherwydd fy llawdriniaethau pan oeddwn yn blentyn. Doeddwn i ddim yn fodlon derbyn hyn. Doeddwn i ddim yn gallu byw bywyd yn y ffordd roeddwn i wedi gobeithio ac roeddwn i’n gwrthod derbyn taw poen cronig oedd fy nhynged. Fe ddechreues i fy nghyfrif Instagram @gutsy.mum pan anwyd Jake i godi ymwybyddiaeth o Glefyd Hirschsprung a gofalu am blentyn sydd â stoma. Doeddwn i ddim yn gallu dod o hyd i lawer am hyn yn fy ngwaith ymchwil, felly roeddwn i eisiau ei greu fy hun a bod yn gefn i bobl eraill pan oedd modd. Fe ddechreues i ddilyn cyfrifon oedolion â stomata a chanfod bod llawer wedi gweld meddygon yn breifat i gael ymgynghoriadau a mwy o opsiynau. Fe benderfynes i fod hynny’n werth rhoi cynnig arni, ac fe dalodd ar ei ganfed! Dyna’r peth gorau i ni ei wneud erioed.

Roedd fy rhieni, sydd wedi bod yn gefn i mi drwy’r cyfan, wedi trefnu’r apwyntiad ac fe fydda i’n ddiolchgar iddyn nhw am byth am hynny. Rydyn ni wastad wedi bod yn agos ac yn agored iawn, ac ar ôl cael Jake rwy’n deall pam, oherwydd bod gweld eich plentyn yn mynd trwy brofiadau o’r fath yn creu cwlwm heb ei debyg. Fe wnes i waith ymchwil o flaen llaw ac roedd llawfeddygon Jake yn gwybod amdano hyd yn oed. Roedd ganddo enw da iawn. Doedd fy ngŵr ddim eisiau i fi godi fy ngobeithion, ond cyn gynted ag y trafododd fy opsiynau fe roddodd y gobaith i fi yr oeddwn wedi’i golli flynyddoedd yn ôl. Fe es i ymlaen i’w weld trwy’r GIG wedi hynny ac ar ôl rhai o’r sganiau a’r profion safonol, penderfynwyd taw stoma oedd fy opsiwn gorau i gael fy ansawdd bywyd yn ôl. Erbyn hyn, doeddwn i ddim yn gallu cerdded heb fod mewn poen ac roeddwn i’n cymryd digon o boenladdwyr i lorio criw bach o eliffantod!

Pan anwyd Jake, roedd Respond yn rhan o fy nghefnogaeth emosiynol wrth addasu i fywyd gyda baban a oedd yn ddifrifol wael. Fe fydda’ i’n ddiolchgar iddyn nhw am byth. Dyna pam yr achubes i ar y cyfle i fod yn rhan o’u hymgyrch #gwireddunewid. Mae’r ymgyrch yn codi ymwybyddiaeth o fyw gyda stoma a’r gwahaniaethu sy’n cael ei brofi o ganlyniad. Fe ges i’r fraint o annerch y Senedd yng Nghaerdydd gyda Jake wrth fy ochr.

 

Rhwng hynny a fy nhudalen Instagram, fe fydda’ i’n parhau i hyrwyddo ymwybyddiaeth o stoma ac rwy’n teimlo’n ffodus o fod wedi dod o hyd i gysur yn y gymuned ostomi. Fe fyddwn i’n dweud wrth unrhyw un sydd ar fin dechrau bywyd gyda stoma i wneud gwaith ymchwil. Mae’r cyfryngau cymdeithasol yn llawn pobl ysbrydoledig i’w dilyn a dysgu ganddyn nhw. Mae gwefan Respond yn cynnwys llyfrgell o wybodaeth gan nyrsys stoma a blogiau gan bobl sydd wedi cael ostomi sy’n rhannu eu profiadau, eu hawgrymiadau a’u cyngor eu hunain. Os ydych chi’n uniaethu â stori rhywun, anfonwch neges atyn nhw. Y peth gwaethaf all ddigwydd yw peidio cael ateb. Rydw i wedi cwrdd â phobl hyfryd trwy estyn allan ac yn negesu â nhw bob dydd, ac rydw i wedi cael cymaint o gysur o’u cyngor a’u geiriau doeth. Yn bwysicaf oll, rhowch amser i’ch hun. Mae’n daith hir a megis dechrau arni ydw i. Rwy’n gyffrous i weld beth ddaw i’n rhan yn y dyfodol, ac rwy’n methu aros i rannu ein straeon stoma gyda Jake a sut roedd e’n rhan o godi ymwybyddiaeth a chwalu stigma salwch anweledig.

 

Fy archeb gyntaf…

Daeth fy archeb gyntaf gan Respond yn gyflym, ac roeddwn i’n gyffrous o weld ei bod hefyd yn cynnwys bag ymolchi hyfryd a siswrn newydd, sy’n anodd dod o hyd iddyn nhw! Anfonwyd copi o’r cylchgrawn Connect hefyd, a oedd yn fy nghynnwys i a Jake gyda’n ffrindiau o’r ymgyrch #GwiredduNewid.

Wrth sgwrsio â’r tîm hyfryd i drafod fy archeb o flaen llaw, fe wnaethon nhw’n siŵr fod gen i bopeth yr oedd arna’ i ei angen a gofyn a oedd gen i unrhyw gwestiynau neu gynhyrchion mewn golwg. Does dim cwestiynau twp a, chredwch chi fi, rydw i wedi gofyn ambell un dros y blynyddoedd ar gyfer archebion Jake! Er gwaethaf yr holl amheuon ac ansicrwydd sy’n gysylltiedig â chael fy stoma newydd, rwy’n gwybod y bydd fy archebion gan Respond wastad yn saff ac yn ddiogel. Rydyn ni mor ffodus o gael y GIG ac rydw i’n fythol ddiolchgar am bopeth rydw i a Jake wedi’i gael dros y blynyddoedd i fyw ein bywydau hyd eithaf ein gallu.